| چالشها و راهکارهای بازیافت پایدار پنلهای خورشیدی در مسیر گذار به اقتصاد چرخشی |
| کد مقاله : 1087-FSN (R1) |
| نویسندگان |
|
فاطمه مولایی1، محسن رضاییان1، جهانبخش بالیست *2 1دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست، گروه برنامه ریزی، مدیریت محیط زیست و HSE ، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران 2گروه برنامه ریزی، مدیریت محیط زیست و HSE ، دانشکده محیط زیست دانشگاه ،تهران |
| چکیده مقاله |
| افزایش جهانی ظرفیت نیروگاههای خورشیدی، با وجود مزایای زیستمحیطی و اقتصادی، در سالهای اخیر موجب نگرانیهایی جدی درباره مدیریت پایانعمر ماژولهای فتوولتائیک شده است. این تجهیزات که معمولاً پس از ۲۵ تا ۳۰ سال از رده خارج میشوند، به منبعی نوظهور از پسماندهای الکترونیکی تبدیل شدهاند که ترکیبی از مواد باارزش (سیلیکون، نقره، آلومینیوم) و عناصر خطرناک (سرب، کادمیوم، آرسنیک) را در بر میگیرند. در فقدان نظامهای پایش و بازیافت مؤثر، انباشت این پسماندها میتواند تهدیدی برای سلامت انسان، آلودگی خاک و آب و بیاثر کردن دستاوردهای زیستمحیطی انرژیهای تجدیدپذیر باشد. این مقاله با رویکردی ترکیبی و تحلیلی، ضمن مرور ادبیات و شواهد جهانی، چالشهای عمده مدیریت پسماند پنلهای خورشیدی را در ابعاد فنی، اقتصادی، نهادی، اجتماعی و فناورانه بررسی کرده و نقاط ضعف نظامهای فعلی بازیافت را تحلیل مینماید. در بخش راهکارها، به فرصتهای نوآورانه نظیر پیادهسازی سیاست مسئولیت تولیدکننده (EPR)، طراحی محصول با قابلیت بازیافت، توسعه فناوریهای شیمیایی و حرارتی، و تقویت مشارکت ذینفعان اشاره شده است. مقاله همچنین با تمرکز بر وضعیت ایران، مدلی بومی برای مدیریت پسماند PV پیشنهاد میکند که بر پایه تلفیق ظرفیت نهادی، ابزارهای اقتصادی، فناوریهای بومیسازیشده و فرهنگسازی اجتماعی شکل گرفته است. نتیجهگیری مقاله تأکید میکند که توسعه نظام یکپارچه، شفاف و پایدار برای بازیافت ماژولهای خورشیدی، لازمه تحقق واقعی اقتصاد دایرهای در بخش انرژی تجدیدپذیر است. |
| کلیدواژه ها |
| پسماند فتوولتائیک، اقتصاد دایرهای، سیاست مسئولیت تولیدکننده (EPR)، بازیافت پنل خورشیدی، توسعه پایدار، انرژیهای تجدیدپذیر، مدیریت محیط زیست، ایران. |
| وضعیت: پذیرفته شده |