| بادگیر، نماد تعامل معماری و محیط زیست در خانه های سنتی قم |
| کد مقاله : 1099-FSN (R1) |
| نویسندگان |
|
ملیکا محمدی زاده، مهدی ممتحن * دانشگاه کاشان |
| چکیده مقاله |
| معماری سنتی ایران، بهویژه در شهرهای خشک و گرم مانند قم، نمونهای برجسته از هماهنگی عمیق میان انسان، معماری و محیطزیست محسوب میشود. پژوهش حاضر با بهرهگیری از روشهای کتابخانهای، میدانی و نمونهگیری گلولهبرفی، چهارده نمونه بادگیر در بافت تاریخی شهر را مورد ارزیابی قرار داده است. یافتهها نشان میدهد که معماران گذشته در طراحی بادگیرها، عوامل اقلیمی، جغرافیایی، اقتصادی و زیستمحیطی را مدنظر قرار میدادند و از مصالح بومی و سیستمهای تهویه غیرفعال بهره میگرفتند. بادگیرهای چهارطرفه با کارایی بالاتر، مناسب فضاهای بزرگتر بوده و بیشتر در خانههای افراد مرفهتر قابل مشاهدهاند. در مقابل، بادگیرهای دوطرفه با ساخت سادهتر و هزینه کمتر، برای تهویه فضاهای کوچکتر مناسبتر بودهاند. این نوع بادگیرها عمدتاً در خانههایی با وضعیت اقتصادی متوسط بهکار گرفته میشدند و کاربرد اصلی آنها در فضای آشپزخانه بوده است. علاوه بر کاهش بار حرارتی ناشی از پختوپز، نقش دودکش را نیز ایفا میکردهاند. نتایج پژوهش نشان میدهد که معماران سنتی با درک اصول توسعه پایدار و تعامل مؤثر با محیط زیست، راهکارهایی متناسب با شرایط اجتماعی، اقتصادی و اقلیمی هر خانواده ارائه میدادند. در واقع، ارتباط هماهنگ میان عناصر معماری و محیط زیست، یکی از ارکان طراحی در گذشته بوده و بهخوبی در آثار معماری سنتی ایران نمایان است. |
| کلیدواژه ها |
| بادگیر، توسعه پایدار، قم،محیط زیست |
| وضعیت: پذیرفته شده |